پادشاهِ فصلها پاییز

مهدی اخوان ثالث، شاعر فرهیختۀ معاصر که پس از سالیانِ بلندِ فراموشی که از دیدِ نویسنده، نمونۀ بی چون و چرای «آلزایمر فرهنگی» است! شورای شهر مشهد بر آن شده ­اند که نام خیابانی از  خیابان­های دومین کلان­شهر کشور را به نام او مزیّن کنند! در شعرِ بِشکوهِ «باغِ بی برگی » تاجِ شاهی بر سَرِ بررسی از مرجع پاییز طبق کپی رایت نهاده است:

"... باغِ بي‌برگي 

خنده ­اش خوني­ ست اشك­ آميز 

جاودانْ بر اسبِ يال افشان زردش مي­ چَمد در آن 

بررسی از مرجع پادشاهِ طبق کپی رایت فصل­ها، پاييز"

دیگر شاعر بزرگِ معاصر محمد رضا شفیعی کدکنی که - عمرش بلند باد- و از قضا زاده ­ی بررسی از مرجع پاییز طبق کپی رایت (نوزدهم مِهرماه) و رفیق گرمابه و گلستان شاعر پیشگفته، مهدی اخوان ثالث، است و در کتابی زیر عنوانِ «حالات و مقامات م.امید» حق دوستی و مصاحبت با او را به استادی تمام ادا کرده است، نیز در سروده­ ای نغز به وصف پاییز شتافته است:

پاییز در راه است و بلوطِ بلند باغ/ با چند برگِ زرد/ مِش کرده گیسوانِ قشنگش را/ وز یاد برده است/ اندیشه ­ی درنگ و شتابش را...

پاییز فصل رخدادهای گونه گون است. از جملۀ آنها وقوع یکی از تراژیک ­ترین حوادثِ تاریخ در سرزمینی موسوم به کربلا و نشستنِ عاشورا در قابِ خزانِ سال 61 هجری.

آبان­ماهِ آن برای نویسنده تلخ ­ترین ماهِ زمین است؛ چرا که شاهدِ کوچ نابهنگام مادرش بود، وقتی هنوز با او سخن ­ها داشت! و مادر که رفت خانه را با خود بُرد. تعبیری که گاهِ دلتنگی مفرط از غیبتِ یکی از فرزندان، خودْ به کار می ­بُرد و نَم اشکی بدرقه­ ی راه او می ­کرد... و نیز نوستالوژی گردو تکاندن و ترشی انداختن و لواشک و رُب پختن که عطر و بویی ویژه­ داشت و چندان چالاک، که تا هفت کوچه می ­رسید. دستانِ گردو اندودِ کودکِ شادانِ دبستانی، بانگِ رسای حلوا مغزی فروش دوره­ گرد که در کوچه­ طنین انداز می ­شد و کودکانِ کنجکاو را در پی خود می­ کشاند، و چهره ­ی دیگرگونِ طبیعت که با عبور از تابستانِ سبزِ باروَر به پاییزِ زردِ عریان رسیده بود، حال و هوای روستا را پاکْ عوض می ­کرد.

روانشاد دکتر علی شریعتی در کتابِ کم برگِ «علی حقیقتی بر گونه ­ی اساطیر» پاییز را الهام ­بخشِ احساسِ به پایان رسیدن  و از آن رو منشأ احساس­ های عمیق و دلتنگی­های بزرگ می­داند: