ما و تکنولوژی

هر کار می­ کنند تا به بالا رفتن از نردبامی که از جنون شهرت بر فراز شده است، برای خود در جهان ناآرام مجازی و شبکه ­های پر تلاطم ولی روزمره ­اندودِ اجتماعی نام و کامی دست و پا کنند. از همرسانی (Share)  عکس­ غذاهایی که خورده­ اند تا درج رُتوش شده ­ تصویر خود و همسرشان در حالی که با تنی نیمه عریان و بازوانی خالکوب برای حریفان مجازیِ موهوم خط و نشان می­کشد. تا بارگذاری تصویرِ تنها فرزند خویش که دهه ­ها پیشتر همبازی مرغان و خروسان بود و در جمع پُرهیاهوی همسالانِ شاد­خوار زمینِ زیر پایش را به ستوه می­ آورد. ولی امروز زندانی غمگین تنهایی است که در سلول قوطی کبریتی متروک، شب را و روز را، هنوز را دوره می ­کند!

با خود می­ گویم آدمی هیچ­گاه به مانند امروز که راست ­ترین سخن در وصف آن، عصر آوار و انفجار ارتباطات و اطلاعات است، برای نمایاندن خود در آینه­ حضور دیگران هرگز تا این اندازه حریص نبوده است!

سخن­ْ به کردارِ بازی نگفته ­ایم اگر تلاش برای دیده شدن را قوی ­ترین میل آدمی در زمانه اکنون بدانیم. در این بین شهوت لگام گسیخته­ انسان ایرانی برای ارضاء حس «لایک» شدن بر همه­ اقران خود در زیر آسمان جهان پیشی گرفته است.

از چه روست که درّ گرانمایه «وقت» تا این پایه در چشم ما بی ارزش و  هوس بر آفتاب افکندن زیر و بم زندگانی چندان قوی شده است که درهای نهانی ­ترین زوایای حریم خصوصی، بی پروای پیامدهای مخاطره ­آمیز آن، به روی دیگران گشوده می­ شود؟

کسر عظیمی از وقت خود را صرف گلچرخ زدن در فضای مجازی کردن و از تازه ­های خریده­ ها و خورده ­های خود با دیگران سخن گفتن هر معنایی که داشته باشد، با بهره­ جویی خردمندانه از زمان پاکْ بیگانه است. بمباردمان فرسته­ ها نیز جز از نظر گذراندن و یا سَرسَری خواندن، امکانی پیش رو نمی­ گذارد. و این سرآغاز سرگشتگی از سویی و ابتلا به توهم علّامه ­گی از سوی دیگر است. کاربرانی متوهم با دانسته ­هایی گونه­ گون، ولی نه به هیچ ­رو عمیق؛ اقیانوس­ هایی با عمق یک بند انگشت! از این منظر، فضای مجازی به فروشگاهی عظیم می­ مانَد که با شعبه­ های بی شمارش در کار تولید فَست فودهای اشتها آور و تکثیر سیری کاذب است!         

اعتیاد ایرانیِ امروز به گوشی­ های اندرویدی و عضویت در شبکه­ های اجتماعی چندان است، که دیگر مجالی برای دورهمی­ های صمیمانه­ باقی نگذاشته است و مهیا شدن آن فرصت استثنایی که روزگاری پیش از این، قاعده­ ای طلایی بود، تنها هنگامی میسر است که دستِ کاربران سَر افکنده در صفحه­ سحّار مانیتور از دامان پر زرق و برق اینترنت کوتاه شده باشد و اختلالی فنّی خانواده­ از هم گسیخته را دیگرْ بار در کنار و روی در روی هم بنشاند. «خانواده»­، کهنسال­ ترین نهاد نظام اجتماعی که زیر فشار تحولات و بر اثر زمین لرزه ­های عظیمی که از جمله عوامل بنیادی آن، انفجار اطلاعات و در پی آن، پیشرفت­های تکنولوژی,ک بوده است دچار دگردیسی شده است؛ از خانواده­­ گسترده­ دیروز (خانوار) تا خانواده­ هسته ­ای امروز و امواج اجتماعی جدید که حامل گونه ­هایی نوظهور است: تک همسری، تک فرزندی، بی فرزندی، ازدواج سفید.