تاریخ دست چین شده

* حسین قاضیان/ جامعه شناس

محمّد علی (یا همان که در کشور ما به اشتباه به نام «محمد علی کلی» مشهور است) همین هفته پیش(چهاردهم خردادماه) در آمریکا درگذشت. چند روز پیش هم٬حبیب محبّیان که از آمریکا برگشته بود٬ در ایران درگذشت(بیست و یکم خردادماه). محمد علی بوکسور بود و حبیب خواننده‌ پاپ اما آیا مرگ این دو چیزی برای مقایسه دارد؟

محمد علی تغییر دین داد و از مسیحیت به اسلام گروید. چیزی حدود نیم قرن پیش. اما هنوز بخشی از تاریخ کشوری است که اکثریتش مسیحی‌اند و یکی از نامزدهای ریاست جمهوریش به دنبال محدود کردن ورود مسلمانان به خاک آمریکا.

محمد علی با جنگ آمریکا علیه ویتنام مخالفت کرد. از پیوستن به ارتش  و از رفتن به جنگ سرباز زد. ابتدا به زندان هم محکوم شد و عنوان قهرمانی‌ از او ستانده شد. دادگاه عالی امریکا این حکم را به نفع محمد علی لغو کرد.

با این همه٬ محمد علی از تاریخ کشورش بیرون گذاشته نشد. او در سال ۲۰۰۵ از دست رئیس جمهور٬ جورج بوش٬ مدال آزادی  گرفت. با آن که چند سال پس از قهرمانی در المپیک (رم ۱۹۶۰) قهرمانی جهان از او ستانده شده بود٬ در المپیک آتلانتا مشعل المپیک را او بود که روشن می‌کرد. در رثای مرگش٬ همه جا٬ از بالاترین مقامات رسمی تا رسانه‌‌های همگانی از او سخن می‌رفت. در همه‌ی سال‌های اخیر به صورت عمومی محترم شمرده می‌شد. او به بخشی از تاریخ افتخارات کشوری بدل شده بود که با بخش دیگری از تاریخ شرمساریش جنگیده بود٬ چرا که آمریکا همه‌‌ی این‌هاست: مجموعه‌ی افتخارات و شرمساری‌‌‌ها.